Beklenmedik bir enerji kriziyle karşı karşıya kalan Almanya, iklim değişikliği konusundaki iddialı hedeflerine rağmen kömür kullanımını artırıyor. Bloomberg’in verilerine göre Almanya son 6 yıla göre en hızlı şekilde elektrik üretimi için fosil yakıtları kullanıyor.
Ülkeler artan enerji fiyatlarının ekonomileri üzerindeki olumsuz etkisini en aza indirmeye çalıştıkça, dünya çapında oldukça kirletici ve nispeten ucuz kömüre olan talep artıyor. Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın ardından başlayan kriz, özellikle Avrupa’da büyük yankı uyandırıyor. Almanya ise uzun vadede sıfır emisyon hedefinden çok kısa vadede güç güvenliğini sağlama hedefini ön planda tutuyor.
Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) analisti Carlos Fernandez Alvarez, “Herkes iklim hedeflerini sabit tutuyor. “Fakat ışıkları açık tutmakla karbon emisyonlarını azaltmak arasında kararsız kaldığınızda, ışıkları açık tutmayı seçersiniz.”
Almanya 2038 yılına kadar sıfır kömür kullanmayı planlıyor. Ülkeyi yöneten koalisyon da bu hedefi 2030’a taşımak istiyor. Ancak ülke, mevcut krizle başa çıkmak için kapatılan kömürlü termik santrallerini aralıklı olarak yeniden açıyor. IEA’nın raporuna göre, birçok ülkede yeniden kullanılan kömürlü termik santral kapasitesi sınırlı kalırken, yalnızca Almanya’nın 10 gigawatt ile yeniden kullanılabilir kapasitesi önemli.
Almanya Federal İstatistik Ofisi’ne (Destatis) göre, ülke elektriğinin üçte birinden fazlasını kömürle üretiyor. Üçüncü çeyrekte ülkenin kömüre dayalı elektrik üretimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13,3 arttı.
Almanya Ekonomi Bakanlığı sözcüsü yaptığı açıklamada, “Kriz sırasında önemli olan, 2022’de özellikle doğal gazda önemli ölçüde daha az enerji tüketmeyi başardık. Almanya’nın emisyon artışına yol açan enerji piyasası müdahaleleri sınırlı bir süre için geçerlidir. Ülke yenilenebilir enerji alanındaki gelişmeleri hızlandırdı” dedi.
Kömüre dönme nedenleri
Almanya’nın kömüre dönüşünün iki ana nedeni var. Bunlardan birincisi yakıt olarak doğal gazın tercih edilmemesi, ikincisi ise nükleer santrallerinde sorun yaşayan Fransa’nın elektrik talebindeki artış. Destatis’e göre Almanya, bu yıl 1990’dan bu yana ilk kez Fransa’ya net elektrik ithal edecek.
Avrupa’da yaz aylarında rekor seviyelere ulaşan doğalgaz fiyatları cari dönemde beş yıllık ortalamanın üzerinde seyrediyor. Bu yılın başlarında, Steag dahil olmak üzere Alman enerji şirketleri, artan doğal gaz fiyatları nedeniyle kömür kapasitelerini eski haline getirdi. Volkswagen, Wolfsburg fabrikasında kömür kullanımını sona erdirme planını da iptal etti.
2023’te sadece Türkiye ve AB’nin kömür ithalatını artırması bekleniyor
Bir enerji danışmanlık hizmeti olan Perret Associates’in kurucusu Guillaume Perret şunları söyledi: “Kömür, elektrik üretiminin ana kaynaklarından biri olarak geri dönüyor. Kömür, doğal gazdan çok daha karlı olmaya devam ederken ve gaz sıkıntısı devam ederken, yaz, ilkbahar ve sonbaharda daha fazla kömür yakılmasını bekliyoruz. Almanya’nın acil durum kömür santralleri, hükümetin planladığı tarihten 9 ay sonra olan Aralık 2024’e kadar açık tutulabilecek.
Bu ayın belirli zamanlarında, daha düşük rüzgar hızlarının yenilenebilir elektrik üretimini olumsuz etkilemesi ve artan kömür tüketimi ile Almanya’nın elektrik üretimi Güney Afrika ve Hindistan’ınki kadar kirletici hale geldi.
Avrupa’da kömür ithalatı artıyor
Öte yandan, doğal gaz fiyatlarının yaza göre düşmesi, Avrupa’nın LNG ithalatındaki rekor seviyeleri ve doğal gaz depolarındaki doluluk oranlarının mevsimsel ortalamanın üzerinde olmasının Avrupa’nın kömür yakmaktan kaçınmasına yardımcı olacağı düşünülüyor.
Bunun yanı sıra Fransa’daki nükleer santraller de yeniden devreye giriyor. Kasım ayında yüzde 50 olan nükleer santral hazır olma oranı, bazı gecikmelere rağmen yaklaşık yüzde 68’e yükseldi. Almanya ayrıca nükleer santrallerini planlanandan önce Nisan ortasına kadar açık tutmayı planlıyor.
Avrupa’nın kömür ithalatının artması beklenirken, bu kömürün ne kadarının elektrik üretimi için yakılacağı bilinmiyor. Destatis’e göre, ülke ayrıca üçüncü çeyrekte yenilenebilir elektrik üretimini yıllık yüzde 2,9’a çıkardı.
Düşünce kuruluşu Agora Energiewende’de AB politikalarından sorumlu proje yöneticisi Fabian Hein, “Yenilenebilir enerji kullanımının hızlandırılması, hem bu dönemde enerji bağımsızlığını kazanmak hem de 2030 iklim hedeflerimize ulaşmak için çok önemli” dedi.
